Thực đơn
Nghệ sĩ chèo ở Việt Nam Các tổ chức chèo hiện nayQuy mô lớn nhất của các đơn vị nghệ thuật Chèo là Nhà hát Chèo rồi đến Đoàn Chèo, một số tỉnh chỉ biên chế đội hoặc tổ Chèo thuộc đoàn nghệ thuật hoặc trung tâm nghệ thuật tỉnh.
Các đoàn chèo sau khi phát triển đủ điều kiện, UBND tỉnh sẽ ra quyết định thành lập nhà hát Chèo. Một nhà hát Chèo có thể có nhiều đoàn chèo như Nhà hát Chèo Hà Nội có 3 đoàn, các nhà hát khác thường có 2 đoàn.
Ở Việt Nam hiện có 18 đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp có chèo trong đó gồm:
Tên Nhà hát, Đoàn chèo | Năm thành lập | Năm nâng cấp | Trụ sở | Điện thoại |
---|---|---|---|---|
Nhà hát Chèo Việt Nam | 1951 | 1964 | Hà Nội | 024 3834 3280 |
Nhà hát Chèo Hà Nội | 1954 | 2002 | Hà Nội | 024 3825 4205 |
Nhà hát Chèo Ninh Bình | 1959 | 2007 | Ninh Bình | 0229 3871 902 |
Nhà hát Chèo Thái Bình | 1959 | 2004 | Thái Bình | 0227 3831 453 |
Nhà hát Chèo Quân đội | 1954 | 2010 | Hà Nội | 024 3836 1161 |
Nhà hát Chèo Hải Dương | 1960 | 2007 | Hải Dương | 0230 3852 354 |
Nhà hát Chèo Hưng Yên | 1997 | 2008 | Hưng Yên | 0221 3863 960 |
Nhà hát Chèo Bắc Giang | 1959 | 2010 | Bắc Giang | 0204 3854 946 |
Đoàn Chèo Hải Phòng | 1955 | - | Hải Phòng | 0225 3849 061 |
Tên cũ | Thời gian tồn tại | Đơn vị tiếp quản hiện nay | Trụ sở | Điện thoại |
---|---|---|---|---|
Đoàn Chèo Quảng Ninh | 1963 - 2018 | Đoàn Nghệ thuật Quảng Ninh | Quảng Ninh | 02033.846523 |
Đoàn Chèo Phú Thọ | 1959 - 2018 | Đoàn Nghệ thuật Phú Thọ | Phú Thọ | 02113.847791 |
Đoàn Chèo Yên Bái | 1962 - 2005 | Đoàn Nghệ thuật Yên Bái | Yên Bái | 02163.852558 |
Đoàn Chèo Thái Nguyên | 1962 - 2002 | Đoàn Nghệ thuật Thái Nguyên | Thái Nguyên | 02083.855631 |
Đoàn Chèo Thanh Hóa | 1963 - 2018 | Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa | Thanh Hóa | 02373.856740 |
Đoàn Chèo Tuyên Quang | 1962 - 2009 | Đoàn Nghệ thuật Tuyên Quang | Tuyên Quang | 02073.822689 |
Nhà hát Chèo Nam Định | 1959 - 2018 | Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Nam Định | Nam Định | 0228 3646 785 |
Nhà hát Chèo Hà Nam | 1997 - 2018 | Trung tâm Văn hóa nghệ thuật tỉnh Hà Nam | Hà Nam | 0226 386 3960 |
Nhà hát Chèo Vĩnh Phúc | 2005 - 2018 | Nhà hát nghệ thuật tỉnh Vĩnh Phúc | Vĩnh Phúc | 0211 365 6186 |
Một số đơn vị chèo chuyên nghiệp từng tồn tại như: Đoàn chèo Bắc Ninh, Đoàn chèo Lai Châu, Đoàn chèo Nghệ An.
Hình thức sinh hoạt câu lạc bộ chèo hiện đại đã vượt ra khỏi không gian làng xã và trở thành nơi tập hợp những người yêu chèo. Các câu lạc bộ Chèo cấp tỉnh, huyện, xã, thôn do các nghệ sĩ chèo hoặc những người yêu chèo sáng lập nhiều nơi. Hiện nay có một số câu lạc bộ chèo tiêu biểu như:
Bắc Giang: Thống kê năm 2019 có 40 câu lạc bộ chèo,[1] tiêu biểu như chiếu chèo Tân Ninh (xã Tư Mại, Yên Dũng) và Ðồng Nhân (xã Ðồng Phúc, Yên Dũng); CLB chèo Đồng Cống (Lục Nam); chiếu chèo làng Then (Lạng Giang); CLB chèo Hoàng Mai (Việt Yên); CLB chèo Bắc Lý (Hiệp Hòa).
Bắc Ninh: cả tỉnh có 60 CLB chèo đang hoạt động, riêng ở huyện Quế Võ có 35 CLB chèo đang hoạt động nổi bật như: Châu Phong, Mộ Đạo, Yên Giả, Nhân Hòa, Bồng Lai… Thuận Thành có CLB chèo Ngọc Khám (Gia Đông)
Hà Nam: cả tỉnh có 70 CLB chèo đang hoạt động, tiêu biểu là các chiếu chèo Xuân Khê, chiếu chèo Hợp Lý, các chiếu chèo Lê Hồ, Đồng Hoá, chèo Liêm Sơn, Thanh Hà, CLB chèo Ngô Tân (Tiên Nội, Duy Tiên)...
Hà Nội có nhiều câu lạc bộ chèo nổi tiếng như: CLB chèo Cổ Phong xã Đại Đồng, Thạch Thất. Huyện Thạch Thất vẫn còn 10 xã có CLB người hát chèo như Đại Đồng, Canh Nậu, Dị Nậu, Chàng Sơn, Bình Phú, Phú Kim, Cẩm Yên. Các làng chèo Tòng Bạt, Hậu Trạch (Ba Vì), Tam Thuấn, Phụng Thượng (Phúc Thọ), Canh Nậu, Đại Đồng (Thạch Thất), Đại Thành, Phượng Cách (Quốc Oai), Tử Dương (Ứng Hòa), Phú Nhi (Sơn Tây), Văn Nhân, Tri Trung, Hoàng Long (Phú Xuyên), Nghiêm Xuyên, Vân Tảo (Thường Tín), câu lạc bộ chèo xã Vân Hà (Đông Anh).
Hải Dương hiện có 191 đội chèo quần chúng tiêu biểu như: CLB hát chèo Hải Dương, CLB chèo Thượng Đạt, phường Tứ Minh (TP Hải Dương), CLB chèo Kiến Quốc (Ninh Giang), CLB chèo Nam Hưng (Nam Sách), CLB chèo Nhân Quyền (Bình Giang), Câu lạc bộ Chèo Bông Sen (Kinh Môn) và CLB Chèo dân ca Cẩm Giàng.
Hải Phòng: CLB chèo Vĩnh Khê (An Dương), CLB chèo Ngũ Phúc (Kiến Thụy).
Hưng Yên: hiện có 88 câu lạc bộ chèo, tiêu biểu như: CLB chèo huyện Văn Lâm, CLB chèo Phạm Xá.
Hòa Bình: CLB hát chèo thị trấn Hàng Trạm, CLB chèo Ngọc Lương, CLB chèo Yên Trị đều thuộc phía nam huyện Yên Thủy.[2]
Thanh Hóa: Chiếu chèo Man Thôn (xã Thọ Vực, Triệu Sơn), CLB chèo Bút Sơn, CLB múa chèo chải xã Hoằng Quỳ, CLB hát chèo làng Nhân Trạch, xã Hoằng Đạo, CLB Nghệ thuật chèo làng Vĩnh Gia xã Hoằng Phượng và CLB chèo các xã Hoằng Thái, Hoằng Hà, Hoằng Quỳ, Hoằng Minh (Hoàng Hóa); CLB chèo Sơn Nam (Đông Sơn, Bỉm Sơn); CLB Chèo Xuân Áng (Vĩnh Long, Vĩnh Lộc).
Nam Định có gần 200 CLB chèo tiêu biểu như:[3] CLB chèo làng Đặng Xá, Làng chèo An Lại Hạ, Thụ Ích xã Yên Nhân (Ý Yên); làng chèo Phú Vân Nam ở xã Hải Châu (Hải Hậu), CLB chèo Nam Thái (Nam Trực)...
Ninh Bình: CLB chèo Tp Ninh Bình, CLB chèo Bích Đào, CLB chèo Phúc Trì và các chiếu chèo ở Khánh Cường, Khánh Mậu, Khánh Hội, Khánh Thiện, Khánh Trung (Yên Khánh), Yên Phong, Yên Từ, Khánh Thịnh (Yên Mô); Thượng Kiệm, Như Hoà, thị trấn Phát Diệm (Kim Sơn); CLB chèo Tràng An, CLB chèo thôn Xưa (xã Sơn Lai), CLB chèo xã Sơn Thành, CLB chèo thôn Ngọc Nhị (xã Gia Thủy); CLB chèo Liên Sơn, Gia Viễn...
Nghệ An: Làng chèo Lăng Thành (xã Lăng Thành, huyện Yên Thành) được biết tới như "địa chỉ đỏ" của nghệ thuật hát chèo miền Trung.[4]
Thái Bình: CLB chèo ở các xã Quốc Tuấn; Vũ Thắng (Kiến Xương); CLB chèo ở các xã Đông La, An Châu (Đông Hưng); các CLB chèo truyền thống huyện Thái Thụy, Vũ Thư, câu lạc bộ UNESCO bảo tồn nghệ thuật sân khấu chèo Đông Hà...
Vĩnh Phúc: Năm 2018 có 16 câu lạc bộ chèo,[5] Tiêu biểu như CLB nghệ thuật Chèo Vĩnh Phúc, CLB sân khấu Chèo Vĩnh Tường. Huyện Yên Lạc có 6 CLB chèo tiêu biểu như CLB chèo Đinh Xá, xã Nguyệt Đức và CLB chèo Vật Cách, xã Đồng Cương, CLB chèo Tảo Phú, xã Yên Hồng.
Một số tỉnh phía Nam cũng có các câu lạc bộ chèo như: Câu lạc bộ chèo Gia Nghĩa, Đắc Nông; Câu lạc bộ chèo Chư Sê, Gia Lai; Câu lạc bộ chèo Ngọc Hải, Kon Tum; Câu lạc bộ chèo Thái Bình - Ya Ly, Kon Tum; Câu lạc bộ chèo huyện Đồng Phú, Bình Phước; Câu lạc bộ chèo Mỹ Đức - Đạ Tẻh (Lâm Đồng)...
Ngoài ra có các CLB hát chèo cấp tỉnh như: Câu lạc bộ Chèo Cần Thơ; Câu lạc bộ hát Chèo Điện Biên; Câu lạc bộ chèo Tuyên Quang.
Một làng có nhiều câu lạc bộ chèo hoạt động và nhiều người hát chèo được gọi là làng chèo. Làng chèo là danh xưng để chỉ những làng còn bảo tồn và lưu giữ được nghệ thuật sân khấu chèo truyền thống, những buổi sinh hoạt chèo trong quan hệ xã hội cộng đồng, trong lao động sản xuất và đời sống văn hoá nói chung. Làng chèo có thể là một thôn, một xã hoặc thậm chí vài xã được tách ra từ một làng cổ xưa. Các huyện có nhiều làng chèo hoặc câu lạc bộ chèo được gọi là Vùng chèo hay đất chèo, tiêu biểu hiện nay như vùng chèo Yên Khánh (Ninh Bình); vùng chèo Yên Dũng (Bắc Giang); vùng chèo Quế Võ (Bắc Ninh); vùng chèo Ý Yên (Nam Định); vùng chèo Đông Triều (Quảng Ninh); vùng chèo Thạch Thất (Hà Nội)... đặc biệt tỉnh Thái Bình với phong trào hát chèo quần chúng nở rộ được gọi là đất chèo Thái Bình.
Các làng chèo nổi tiếng hiện nay phải kể đến là:
Thái Bình là tỉnh thuần khiết đặc trưng nền văn minh lúa nước đồng bằng sông Hồng. Thái Bình dần hội tụ và phát triển vốn truyền thống văn hoá dân gian. Nơi đây là một trong những cái nôi của những làn điệu hát chèo. Nhắc đến chèo Thái Bình, phải kể tới chèo làng Khuốc. Đây là dòng chèo đặc trưng của địa phương:
Hỡi cô thắt dải lưng xanhCó xem chèo Khuốc với anh thì vềLàng Khuốc nay là xã Phong Châu, huyện Đông Hưng, cùng với Hà Xá (Hưng Hà) và Sáo Đền (Vũ Thư) xưa kia là những chiếng chèo nổi tiếng của Thái Bình. Những năm đầu thế kỷ thứ 19, có lúc trong làng có đến 15 gánh hát chèo. Chèo diễn quanh năm suốt tháng, không chỉ được biểu diễn ở trong làng mà gánh hát chèo còn đi đến các vùng miền khác biểu diễn phục vụ nhân dân.
Từ đầu thế kỷ 20, huyện Mỹ Lộc, Nam Định đã có 3 làng chèo khá nổi tiếng: làng Đặng, làng Quang Sán, làng Nhân Nhuế, xã Mỹ Thuận. Trong thơ của Nguyễn Bính có nhắc đến hội chèo làng Đặng
Bữa ấy mưa xuân phơi phới bayHoa xoan lớp lớp rụng vơi đầyHội chèo làng Đặng đi ngang ngõMẹ bảo: "Thôn Đoài hát tối nayThực đơn
Nghệ sĩ chèo ở Việt Nam Các tổ chức chèo hiện nayLiên quan
Nghệ Nghệ An Nghệ thuật săn quỷ và nấu mì Nghệ thuật trừu tượng Nghệ thuật Nghệ sĩ dương cầm (phim) Nghệ thuật Phật giáo Nghệ thuật Byzantine Nghệ thuật của cuộc biểu tình tại Hồng Kông 2019–2020 Nghệ thuật Việt NamTài liệu tham khảo
WikiPedia: Nghệ sĩ chèo ở Việt Nam http://baobacgiang.com.vn/bg/van-hoa/293517/gin-gi... http://baohoabinh.com.vn/16/87390/Doc_dao_lan_dieu... http://baovinhphuc.com.vn/van-hoa-van-nghe/47724/v... http://thuonghieucongluan.com.vn/nam-dinh-mot-tron... http://congannghean.vn/van-hoa-giao-duc/201511/ve-...